Er zijn van die beelden die iedereen kent, maar toch ook weer niet. Weet iemand waar de engeltjes vandaan komen die je zo vaak op romantisch aandoende doosjes, schriftjes en kussentjes ziet? Het zijn de engeltjes van Rafael’s Sixtijnse Madonna. Hetzelfde geldt voor de hand van Adam van Michelangelo. Je ziet hem terugkomen in merchandising zoals schorten, t-hirts of op een of andere manier bewerkt. Velen zullen niet eens meer weten van wie het origineel is en dat het deze week zijn 500ste verjaardag viert!
Op 31 oktober 1512 werd de Sixtijnse kapel in Rome voor het eerst geopend voor het publiek nadat Michelangelo bijna vijf jaar bezig was geweest om het plafond te beschilderen. Het plafond werd hiermee wereldberoemd. De Schepping van Adam is van deze afbeeldingen de bekendste geworden: de bezieling van Adam door God door het bijna raken van de handen.
Paus Julius II
Het linkergedeelte van het plafond is gewijd aan God, in het rechterdeel staat de mens centraal. Het gewelf is duidelijk in vlakken verdeeld, elk van elkaar gescheiden door geschilderde architectuur. In de driehoeken bevinden zich de voorvaderen van Christus. Langs de randen had Michelangelo twaalf apostelen in gedachten, maar Paus Julius II, de opdrachtgever, wilde hier twaalf sibillen en profeten.
Julius II stond bekend als Il Terribile en was dus niet de makkelijkste om mee te werken. Dat was Michelangelo overigens ook niet. Een blauwe maandag heeft hij voor het beschilderen van de Zondvloed twee assistenten gehad: Fancesco Granacci en Giugliamo Bugiardini. Helaas doorstonden ze hun proeftijd niet, en ploeterde Michelangelo alleen verder.
Fresco
Wat ook niet zo heel bekend is, is dat dit Michelangelo’s eerste fresco ooit was. Hij was beeldhouwer, en af en toe architect, maar fresco’s had hij nog nooit geschilderd. Waarom heeft Julius II hem dan gevraagd? De volgende anekdote doet de ronde over de opdrachtvertrekking. Paus Julius II gaf Michelangelo de opdracht tot het beschilderen van het plafond, daarin geadviseerd door kunstenaars Bramante en Rafael. Deze twee zouden jaloers zijn omdat de paus Michelangelo zo vaak prees voor zijn beeldhouwkunst. Ze bedachten daarom een list om Michelangelo dwars te zitten.
Bramante en Rafael maakten Julius II wijs dat hij het ongeluk over zich afriep door al tijdens zijn leven een graftombe door Michelangelo te laten ontwerpen. Was het niet beter om Michelangelo de werkzaamheden aan de tombe stop te laten zetten en in plaats daarvan te laten werken aan het plafond van de Sixtijnse Kapel? Aangezien Michelangelo geen enkele ervaring had met de frescotechniek hoopten de twee dat hij het werk zou verpesten en zo niet langer de favoriet van de paus zou zijn. Michelangelo liet zich goed adviseren omtrent de frescotechniek, experimenteerde van te voren en wist zo zijn meesterstuk tot stand te brengen.
Gerelateerde artikelen: Sixtijnse Kapel, meesterwerk van Michelangelo
(Dit artikel is een bijdrage van Wendy Fossen van Casa dell’Arte, thuis in kunst en cultuur)
